Speechwriting

Voor een cursus maakte ik onlangs een hand-out met enkele tips over een onderwerp waarin ik expertise heb opgebouwd. Dat was althans de opdracht. Na veel vijven en zessen koos ik voor het onderwerp 'het schrijven van toespraken'.


Hoe ben ik zo bij dat onderwerp gekomen? Dat kwam door iets ingrijpends in de privésfeer. Vijf jaar geleden kwam mijn vader te overlijden en er moest toch iemand zijn die tijdens de uitvaartplechtigheid iets over mijn vader zou vertellen, was ons idee. Omdat zowel mijn moeder als mijn zus dat persé niet wilden en konden doen, nam ik die taak maar op mij. Ik, die voor een grote zaal met vele ogen die mij priemend aanstaren sta te bibberen als een rietje, trok de stoute schoenen aan...

Ik dacht allereerst na over de onderwerpen die ik aan de orde wilde stellen. Hoe was mijn vader als vader in zijn huiselijk leven, in zijn werk en wat waren zijn hobby's? Dat werd de rode draad in mijn verhaal. Al schrijvende ontvouwde zijn leven zich weer voor mijn ogen. Van tevoren bedacht ik dat mijn verhaal maximaal 10 minuten mocht duren, om de aandacht van het publiek niet te verliezen. Daarom oefende ik een aantal keren en schaafde ik de tekst bij, om binnen de 10 minuten te blijven.

Gelukkig kreeg ik goede hulp van een kennis van mijn zus. Die mevrouw gaf mij hele praktische tips voor het uitspreken van mijn geschreven verhaal, dus ik stond er niet helemaal alleen voor. Zij gaf mij een hele simpele tip voor de lay-out van de speech op papier: gebruik een groot lettertype van minimaal 16 pts. en maak veel gebruik van korte alinea's, daarmee voorkom je dat je zit te turen naar je blaadjes papier op het spreekgestoelte, als je de draad even kwijt bent geraakt. Een gouden tip die ongemakkelijke houdingen voorkwam!|

Tijdens het afsteken van mijn verhaal probeerde ik zo goed en zo kwaad als het ging contact te houden met het publiek. Een publiek dat enerzijds uit een aantal dierbaren bestond, maar anderzijds ook uit veel mensen die ik helemaal niet kende. Ik stond daar peentjes te zweten en liet ook nog eens een glas water uit mijn handen vallen, dus erg lekker ging het niet naar mijn gevoel. Maar na afloop vroeg ik aan mijn echtgenoot, mijn zus en mijn moeder hoe ik overkwam. Zij vonden dat ik er heel goed in was geslaagd om contact met de zaal te maken en ik was goed verstaanbaar. Ook tijdens de condoleances daarna kreeg ik heel veel reacties van mensen die vonden dat ik zo mooi had gesproken... Kennelijk was het toch gelukt!

Drie jaar later, bij het overlijden van mijn moeder, hield ik ook weer een toespraak. Met dezelfde ideeën, een vergelijkbare opbouw van mijn verhaal, met dezelfde handige tips en weer met veel positieve reacties.

Door deze ervaringen kan ik stellen dat ik enige ervaring heb opgedaan in het schrijven van toespraken. Ik wil daarom de onderstaande tips graag met jullie delen!

1. Bedenk wat je met je toespraak wilt bereiken. Wil je mensen informeren, opiniëren of mensen tot iets aanzetten (activeren)? Jouw doel van de toespraak is bepalend voor de toonzetting en woordkeus van je verhaal.

2. Bedenk van tevoren hoe lang je toespraak mag worden. Hou het in principe zo kort mogelijk, bij erg lange toespraken raakt de aandacht van de toehoorders op een gegeven moment zoek. Mijn toespraken duurden ongeveer 10 minuten. Een slimmigheidje: dit betekent een verhaal van maximaal 950 woorden, zo was althans mijn ervaring. Je kunt heel eenvoudig in Word zien hoeveel woorden je hebt gebruikt.

3. Over de inhoud: bedenk hoeveel onderwerpen en welke onderwerpen je aan de orde wilt stellen. Dat gegeven geeft je, samen met de beoogde tijdsduur van je verhaal, globaal inzicht in het aantal woorden dat je per onderwerp kunt gebruiken.

4. Verwerk echter niet teveel in een toespraak. Richt je zoveel mogelijk op één centrale boodschap. Vind daar woorden voor die een emotionele lading hebben. Als je veel moet uitleggen, overtuig je niet.

5. Een tip voor als je de toespraak zelf moet uitspreken: gebruik een lettergrootte van minimaal 16 pts. en veel korte alinea's. Daarmee voorkom je dat je erg op je papier moet turen als je de draad even kwijt bent, waardoor je het contact met de zaal verliest.

6. En tenslotte: ga ervoor! Dat heb ik ook gedaan, bloednerveus, maar ik heb het overleefd. En als mij zoiets lukt...