Wegwijzers

Wegwijzer op het strand van Hoek van Holland

In een eerdere blog ('Homo Specialisalis', 18 oktober 2013) roerde ik het thema 'generalisatie versus specialisatie' aan. In die blog beschreef ik dat onder invloed van de exponentieel toegenomen menselijke kennis het niet meer mogelijk is om het geheel te overzien, laat staan te 'beheersen'. Mensen gingen zich specialiseren.

Nu beschrijf ik mijn eigen ervaringen met 'generalisatie versus specialisatie' in relatie tot het veranderde karakter van de huidige arbeidsmarkt.

Ik begon mijn werkzame leven als bibliothecaris, een nogal specialistisch vakgebied. Na een aantal jaren voelde ik een grote behoefte aan verdieping van kennis en verbreding van vaardigheden. Om dat te bereiken volgde ik een studie aan de Open Universiteit. 'Cultuurwetenschappen' was de paraplu, daaronder ressorteerden vakken als filosofie, literatuurwetenschap, kunstgeschiedenis en cultuurgeschiedenis. Daarnaast volgde ik als bijvakken onderzoeksmethoden en technieken, statistiek, marketing, beleidskunde en politicologie. Dit deed ik naast mijn baan en mijn gezin.

Met deze brede en verdiepende bagage werd ik onderzoeker. Dat was in die tijd - ik spreek over begin jaren '90- iets nieuws, want onderzoek voor en onder bibliotheken in de provincie waar ik woonde, was compleet terra incognita. Ik begon blanco in dat vakgebied. Niet gehinderd door enige voorkennis, zette ik het bibliotheekonderzoek als 'eenoog als koning in het land der blinden' in m'n eentje op. Ik onderhield contact met onderzoekscollega's uit andere provincies als sparring partners. Je kunt wel stellen dat enig pionieren mij niet vreemd is!

Door het volgen van aanvullende vakken en cursussen die specifiek op onderzoek, statistiek, specifieke computerprogrammatuur en dergelijke waren gericht, breidde ik mijn vakkennis en vaardigheden op onderzoeksgebied uit. Op die manier verbreedde ik mijn inzetbaarheid op de arbeidsmarkt tot min of meer 'allround', waardoor ik mijn positie zou versterken. "Een goede en perspectief biedende uitgangspositie voor het geval het met mijn baan mis gaat", dacht ik in 2000 bij het afronden van mijn universitaire studie. Anno 2013 ziet de realiteit er echter iets anders uit...

Toen ik in 2010 te horen kreeg dat ik een nieuwe baan moest zoeken, stond ik voor de schone taak om antwoord te vinden op de  vraag 'hoe nu verder???'.  De grote vragen waren: wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik?

Om antwoorden op deze vragen te vinden, begon ik aan een grote ontdekkingsreis naar mezelf. Op mijn werk maakte ik al kennis met het fenomeen 'persoonlijkheids- en competentietest'. Voor de HR-mensen onder de lezers: Belbin (teamrollen), Birkman, Insights, Kernkwaliteiten, Enneagram, Mentality waardentest (Motivaction), kortom een bonte stoet van tests om je persoonlijkheid en competenties in kaart te krijgen, trok aan mij voorbij. Daarvoor kroop ik door de krochten van ettelijke psychologische vragenlijsten en intensieve groepsbesprekingen tijdens teambuildingssessies.

Die tests hadden allemaal hun eigen specifieke invalshoek, maar er kwam wel een rode draad uit tevoorschijn. Ik ben iemand die zaken van meerdere kanten bekijkt, heb een sterk ontwikkeld analytisch vermogen, ik ben iemand die op de achtergrond grondig graaf- en spitwerk verricht. Verder ben ik beschouwend van aard, loyaal, betrouwbaar en hulpvaardig en ik kan mij snel en goed in andere mensen en andere situaties inleven. Maar ook is mijn passie -om dat afgekloven woord toch nog maar eens te gebruiken- voor taal en schrijven door die tests goed aan het licht gekomen; ik ben een verhalenverteller pur sang. Ik herkende mij er wel in, want als kind was ik al verzot op schrijven. Kortom: alle tests fungeerden als wegwijzers in mijn zoektocht naar een nieuwe broodwinning.

Dit beeld werd bevestigd door mensen die ik in de loop der tijd leerde kennen. Aan die mensen vroeg ik feedback. Ik vroeg hen hoe zij mij als persoon zagen en wat ik volgens hen goed zou kunnen. Dat was een goede aanvullende manier, ik raad iedereen dan ook aan om feedback te vragen aan familie, vrienden en andere mensen uit je netwerk.

Later maakte ik de competentietest van het UWV die een vergelijkbaar beeld opleverde. Uit de Competentieatlas van het UWV kwam voor mij als meest passend beroep 'schrijver' tevoorschijn. Vanaf dat moment richtte ik mijn focus vooral op tekstschrijf- en redactievacatures. "Want ook bij schrijf- en redactiewerk komt mijn analytische inslag goed van pas," redeneerde ik. Dat bleek helaas anders uit te pakken.

Ik richtte mijn aandacht aanvankelijk vooral op vacatures bij culturele instellingen. Het aanbod was echter zeer minimaal, door de enorme concurrentie een schier onneembare vesting. Reageren op tekstschrijf- en redactiefuncties bij uiteenlopende bedrijven in zeer verschillende branches leverde evenmin iets op. In vacatures voor tekstschrijver en (web-)redacteur die ik tegenkwam, werd voor 99% naar technische en commerciële tekstschrijvers en (web-)redacteuren gevraagd, die snel en onder grote druk iets moesten afleveren.

Ook open sollicitaties leverden niets op. Ik kreeg een keer een reactie van "Wies, je hebt een erg interessant cv, maar het sluit niet aan op datgene wat wij zoeken." Ik wist niet of ik mij nou gevleid moest voelen of niet. Wel werd mij vanaf dat moment duidelijk dat mijn generalistische inslag, mijn aard tot reflectie en zaken van meerdere kanten bekijken in het reguliere vacaturecircuit averechts uitpakten.

Daar sta je dan met je goeie gedrag... Wat nu? Uit allerlei hoeken en gaten hoorde en las ik dat 'specialisatie' het toverwoord was geworden. Dat staat in schril contrast met mijn allround positie die ik na jaren zwoegen bereikte. Oeps!!! Nu moet ik mij weer van generalist transformeren in specialist...!

Opnieuw sta ik voor de taak om mijn positie te bepalen. Trok ik eerder de conclusie dat ik als schrijver verder wil gaan, nu moet ik bepalen in welk onderwerpsgebied of met welke methoden ik een plek op de arbeidsmarkt kan veroveren. Mijn netwerk helpt mij hierbij. Iemand helpt mij momenteel om mijn expertises, onderwerpen die mij het meeste aanspreken én mijn missie te verwoorden en weer iemand anders helpt mij om 'mijn ideale klant' en daarmee 'mijn niche' te vinden. Twee wegwijzers die elkaar aanvullen.

Ik ben met hulp van diverse wegwijzers al drie jaar hard aan het werk om mijn plekje op de arbeidsmarkt te hervinden. Een plek waarin mijn brede vorming hopelijk -al dan niet op de achtergrond- mag blijven meespelen!